Μπήκε η άνοιξη, εποχή αφιερωμένη στα φυτά μας! Αρχίστε λοιπόν σήμερα να φτιάχνετε το δικό σας μποστάνι στο μπαλκόνι σας ή στον κήπο γιατί μας κάνει καλό! Και θα σας το αποδείξω…

Τα οφέλη είναι πολλά! Ένας δικός σας λαχανόκηπος βοηθάει στην υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, αφού τρώτε τα δικά σας φρέσκα λαχανικά απευθείας απο το φυτό. Εξάλλου, η νοστιμιά τους δεν συγκρίνεται με εκείνη των αγορασμένων ειδών του σούπερ μάρκετ!Επιπλέον, αναπτύσσετε έναν οικολογικό τρόπο σκέψεις: «όλα χρησιμοποιούνται και τίποτα δεν πάει χαμένο» ενώ παράλληλα βελτιώνετε αισθητικά την πρόσοψη του σπιτιού σας και την ποιότητα του αέρα. Επίσης, η καλλιέργεια φυτών αποτελεί μια χαλαρή απασχόληση, που σας απαλλάσσει απο το άγχος της καθημερινότητας και φυσικά εξοικονομείτε χρήματα. Το μόνο δύσκολο, είναι να το πάρετε απόφαση και να αφιερώσετε χρόνο στην οργάνωση, την κατασκευή και την καλλιέργεια του μικρού σας μποστανιού. Μην πτοείστε, τα βήματα είναι απλά και πολλά φυτά δεν θα χρειαστούν κάτι περισσότερο απο την αγάπη σας και λίγο νεράκι για να σας κάνουν υπερήφανους!

Βήμα-Βήμα

1. Αρχικά επιλέξτε τα λαχανικά που θέλετε να καλλιεργήσετε. Εύκολα για αρχή είναι: η ρόκα, το μαρούλι, η ντομάτα, το κρεμμύδι, το σκόρδο, το ραδίκι, το σέλινο, ο άνηθος, ο μαϊντανός, ο κόλιαντρος και το σπανάκι. Γενικά όλα τα λαχανικά πολλαπλασιάζονται με σπόρο εκτός απο μερικές εξαιρέσεις, όπως η πατάτα με τεμμάχια, η αγκυνάρα με παραφυάδες κ.α. Προτιμήστε βιολογικούς σπόρους αντί για τα ήδη ανεπτυγμένα φυτά του φυτώριου, γιατί αυτά έχουν συνηθήσει σε συγκεκριμένες συνθήκες που μπορεί να είναι διαφορετικές απο το δικό σας μπαλκόνι με αποτέλεσμα να μαραθούν. Ρωτήστε να μάθετε τη βλαστική ικανότητα των σπόρων που θα αγοράσετε σε έτη για να ξέρετε πόσα χρόνια θα έχετε παραγωγή π.χ. αγγούρι 5 έτη, καρότο 4 έτη, κολοκυθάκι 6 έτη, κρεμμύδια 2 έτη, λάχανο 5 έτη, μαρούλια 5 έτη, ντομάτα 4 έτη, πιπεριά 4 έτη, σπανάκι 5 έτη…

       

Αν προτιμάτε να καλλιεργήσετε αρωματικά φυτά, όπως ρίγανη, βασιλικό, ματζουράνα, μαϊντανό, δυόσμο, άνιθο, για να μοσχοβολάει η κουζίνα σας διαβάστε το άρθρο μας «Βότανα στο μπαλκόνι» για να μάθετε περισσότερα μυστικά για τα αρωματικά φυτά.

2. Αποφασίστε τον χώρο που θα αφιερώσετε για το μποστάνι σας. Εξαρτάται απο τα φυτά που θα καλλιεργήσετε, συνήθως προτιμάται ένα χώρος με ηλιοφάνεια και προστασία απο τον δυνατό άνεμο και την παγωνιά. Αν στο παράθυρό σας έχετε άνετο περβάζι θα μπορούσατε να το γεμίσετε με διάφορα βότανα σε γλαστράκια. Εναλλακτικά, στο μπαλκόνι φτιάξτε μια γωνιά μόνο για τα φυτά σας!

3. Προετοιμάστε το χώρο που θα υποδεχτεί τα φυτά σας. Βρείτε μικρές γλαστρούλες, ακόμα και σακιά (αρκεί να φροντίσουμε για ένα περιθώριο 40 εκ. γύρω απο τις ρίζες για να αναπτυχθούν σωστά) ή χρησιμοποιήστε καφάσια της λαϊκής και ξύλινες παλέτες μαζί με μη υφαντό πολυπροπυλένιο ή σακούλες χώματος, για να κατασκευάσετε ένα μικρό κηπάκο με χώμα στο μπαλκόνι σας. Τοποθετήστε το ύφασμα ή τη σακούλα στο εσωτερικό της παλέτας, ανοίξτε μικρές τρυπούλες για αποστράγγιση, απο πάνω τοποθετήστε αγριόχορτα ξερά ή/και χαλίκια και πάνω σε αυτά το κατάλληλο χώμα. Αν έχετε απορίες συμβουλευτείτε το κοντινό σας φυτώριο.

Αν έχετε κήπο ακόμα καλύτερα γιατί θα μπορέσετε να περιφράξετε ένα τμήμα του και να το προστατεύσετε. Ο λαχανόκηπος θέλει επίπεδο έδαφος για να συγκρατείται το νερό και να ποτίζονται όλα τα φυτά ομοιόμορφα και φυσικά πολύ ήλιο. Για να τον προετοιμάσετε σκάψτε τον με αξίνα/τσάπα και φτυάρι 40-50 εκατ. βάθος και συγχρόνως αφαιρέστε τις μεγάλες πέτρες και τα ζιζάνια με μια τσουγκράνα ή με τα χέρια πάντα φορώντας γάντια. Εμπλουτίστε τον με κοπριά και αναμείξτε το χώμα με το σκαλιστήρι.

    

Ένα τρίκ που μπορείτε να κάνετε ώστε να έχετε έτοιμη «οργανική ύλη» για λίπασμα, είναι να βάλετε σε μία λεκάνη με νερό το χειμώνα διάφορα κλαδάκια και ξυλαράκια και να τα αφήσετε μέχρι την άνοιξη να σαπίσουν. Μετά τα τοποθετείτε στις γλάστρες σας!

4. Αρχίστε το φύτεμα. Μετά απο ένα καλό σκάλισμα του εδάφους ώστε να γίνει σωστή κυκλοφορία του αέρα και της υγρασίας, μπορείτε να αρχίσετε το φύτεμα. Να θυμάστε οτι τα καλύτερα εδάφη για φύτευση και σπορά είναι τα αργιλοαμμώδη, πλούσια σε οργανικά (κοπριά) και ασβέστιο.

• Αν θέλετε να φυτέψετε σπόρους (μαρούλι, ντομάτα κ.α.) αναλόγως του είδους, θα πρέπει να σκάψετε αυλάκια ή μικρούς λάκκους 20-30 εκατ., να τους τοποθετήσετε και να τους καλύψετε με χώμα. Ένας άλλος τρόπος είναι να τους σκορπίσετε ομοιόμορφα στην επιφάνεια του εδάφους και να τους σκεπάσετε με τσουγγράνα.
• Αν θέλετε να φυτέψετε λαχανικά θα πρέπει να σκάψετε τρύπες με το σκαλιστήρι στο χώμα σε απόσταση αρκετή ώστε να μην εμποδίζουν το ένα το άλλο όταν αναπτυχθούν (30 εκατ. τα μαρούλια, 10 εκατ. τα κρεμμυδάκια) και μέσα να τοποθετήσετε τα φυτά. Γεμίστε έπειτα την τρύπα με χώμα και πιέστε ελαφρά με τα δάχτυλα γύρω απο το φυτό. Μην ξεχάσετε να ποτίσετε το χώμα γύρω απο το φυτό για γεμίσουν όλα τα κενά με χώμα και να έχουν οι ρίζες την απαιτούμενη υγρασία.
• Αν πάλι θέλετε να φυτέψετε αρωματικά φυτά, ένας εύκολος και οικονομικός τρόπος, εκτός απο τους σπόρους και τα μεγαλωμένα φυτά, είναι βάλετε σε ένα βαζάκι με νερό μερικά κλαδάκια απο το ματσάκι που μόλις αγοράσατε απο το μανάβη και να τα αφήσετε εκεί μέχρι να βγάλουν ρίζες. Μετά τα φυτεύετε κανονικά σε γλαστράκια με χώμα.
• Ειδικά για τις πατάτες αφήστε τις εκτεθειμένες να φυτρώσουν και μετά φυτέψτε τις σε ένα τσουβάλι με χώμα που στο κάτω μέρος του έχετε στρώσει χαλίκια. Όταν δημιουργηθεί το φυτό προσθέστε του 10-15 εκατ. χώμα, ώστε να αναπτυχθεί περισσότερο. Αν χρειαστεί και επιπλέον χώμα, ξαναβάλτε και μετά απο 4 μήνες απλά σκίστε τη σακούλα και απολαύστε ένα πιάτο πατάτες τηγανιτές!

S.O.S Bάζετε ταμπελάκια στο κάθε λαχανικό, όπου θα αναγράφετε το είδος του, την ημερομηνία φύτευσης, λίπανσης και άλλες δικές σας χρήσιμες πληροφορίες.

         

5. Συγκαλλιέργεια. Φυσική ανάπτυξη των λαχανικών χωρίς τη χρήση χημικών εντομοαπωθητικών, πετυχαίνεται συνήθως με τη συγκαλλιέργεια δύο-τριών ειδών λαχανικών ή βοτάνων στον ίδιο χώρο. Παραδείγματα: Οι ντομάτες, το πεπόνι, το καρπούζι και το κολοκύθι ευνοούνται όταν καλλιεργούνται μαζί με καρότα και σέλινο. Επίσης, οι πιπεριές και μελιτζάνες μαζί με βασιλικό ή μαϊντανο. Μαζί με το λάχανο φυτέψτε φρέσκο κρεμμύδι, άνηθο ή φασκόμηλο. Οι φράουλες συγκαλλιεργούνται μαζί με φρέσκα κρεμμυδάκια όσο και αν σας φαίνεται παράξενο! Καλλιεργήστε μαζί άνηθο, σπανάκι, γογγυλοκράμβη, μάραθο και κάρδαμο καθώς επίσης και μαρούλι κόκκινο, αντίδι, φασόλι αναριχώμενο (σπόρος) και βίκος (σπόρος). Με όλα τα φυτά συμβιώνει πολύ καλά το ραπανάκι ενώ τον απήγανο μπορούμε να τον φυτέψουμε σε μια γωνιά για να προσελκύει τις κάμπιες και να απομακρύνει τα σαλιγκάρια, τις μύγες και τις αφίδες.

6. Και μετά;

• Πότισμα

Για τη βλάστηση των σπόρων είναι πρωτεύουσας σημασίας το έδαφος να έχει πάντα αρκετή υγρασία. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο το καλοκαίρι που πρέπει να εξασφαλίσετε το πότισμα των σπόρων/φυτών, είτε με ένα σύστημα ποτίσματος που θα φτιάξετε χρησιμοποιόντας ελαστικό μαύρο σωλήνα-λάστιχο με τρύπες απο ρίζα σε ρίζα (χρησιμοποιείτε και σε γλάστρες), είτε με αυλάκια που θα πλημμυρίζουν με νερό, είτε ποτίζοντας τα φυτά με ένα ποτιστήρι όταν βλ’επετε πως χρειάζονται νερό.

Συμβουλές απο τους ειδικούς:

1. Τα φυτά πρέπει να ποτίζονται νωρίς το πρωί την άνοιξη ή αργά το απόγευμα το καλοκαίρι.

2. Αν ο καιρός είναι θερμός και φυσά αέρας τα φυτά χρειάζονται περισσότερο νερό αλλά πάντα εξαρτάται και απο το είδος της καλλιέργειας.

• Λίπασμα

Εξ’ αιτίας της συχνής καλλιέργειας πολλές φορές το έδαφος εξαντλήται σε θρεπτικά συστατικά. Χρειάζεται λοιπόν να τα ανανεώνετε προσθέτοντας πλήρες φυσικό και οργανικό λίπασμα όπως είναι η κοπριά, τα χωνεμένα σκουπίδια (κομπόστ), που όλα περιλαμβάνουν τα απαραίτητα συστατικά το άζωτο (συντελεί στο σχηματισμό πράσινων φύλλων και τρυφερών βλαστών (σαλάτες)), το φώσφορο (καλύτερη ανάπτυξη βλαστών), το κάλιο (κανονική βλάστιση και πιο νόστιμοι καρποί), το μαγνήσιο, το ασβέστιο, το σίδηρο. Υπάρχουν και ειδικά χημικά λιπάσματα για τον κήπο που βοηθούν σε μια καλύτερη παραγωγή και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνδιασμό με τα φυσικά. Αν έχετε περισσότερες απορίες ρωτήστε τον ειδικό γεωπόνο.

• Οι εχθροί των φυτών

Τί κάνετε όταν ένα ωραίο πρωινό ανακαλύπτετε οτι η καλλιέργειά σας έχει γεμίσει μελίγκρες ή το προηγούμενο βράδυ υπέστη επιδρομή σαλιγκαριών; Χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση! Οι εχθροί των φυτών μπορεί να είναι εκτός απο ζωύφια και έντομα (μελίγκρα, κάμπιες, ακρίδες, σαλιγκάρια), διάφορες αρρώστειες. Συμβουλευτείτε ένα γεωπόνο για να σας δώσει το καλύτερο φάρμακο. Δυστυχώς τα βιολογικά φάρμακα δεν είναι αρκετά αποτελεσματικά σε κάποιες περιπτώσεις, οπότε θα πρέπει να καταφύγετε σε χημικά.

Παρόλ’ αυτά δεν έχετε τίποτα να χάσετε αν δοκιμάσετε και κάποιους οικολογικούς-φυσικούς τρόπους καταπολέμισης των ζωύφιων. Διαβάστε το άρθρο μας «Καταπολεμήστε φυσικά-οικολογικά τους εχθρούς των φυτών«.

       

Τέλος, για να μην κουράζεστε ψάχνοντας για ποιό λαχανικό ή βότανο μπορείτε να σπείρετε ανά μήνα, εντοπίσαμε σχετικά links με τα βασικά ημερολόγια σποράς:

“Οδηγός Φύτευσης Λαχανικών” (Ιστοσελίδα Κέντρο Εφαρμογών Βιωσιμότητας)

 “Πότε σπέρνω λαχανικά και βότανα” (Ιστοσελίδα kalliergo.gr)

“Σπορά φύτεμα καλλιέργεια λαχανικών” (Ιστοσελίδα ΦΤΙΑΧΝΩ ΜΟΝΟΣ ΜΟΥ (αναλυτικές πληροφορίες για διάφορα λαχανικά, εποχή σποράς, μεταφύτευσης, ημέρες βλάστησης/ωρίμανσης κ.ά.)

“Τι φυτεύουμε, τι μεταφυτεύουμε, τι συλλέγουμε και πότε?” (Ιστοσελίδα biokipos-bioprasino.gr)

 “Εποχή σποράς λαχανικών” (Ιστοσελίδα peliti.gr)

 “Καλλιεργώ Κηπευτικά και Λαχανικά” (Ιστοσελίδα kalliergo.gr)

P.S. Ευχαριστούμε το περιοδικό «Όλα για τον κήπο» στο οποίο βασιστήκαμε για τις συμβουλές φύτευσης και για κάποιες απο τις φωτογραφίες μας και την «Αγροπαίδεια» http://agropedia.squat.gr/ για το πολύ χρήσιμο ημερολόγιο σποράς. Στο site θα βρείτε και επιπλέον πληροφορίες, όπως -πώς θα φτιάξετε το δικό σας κομπόστ για τον κήπο- και άλλα χρήσιμα.

Ξεκινήστε και εσείς τώρα! Εμείς αρχίσαμε 🙂 S.