Η γυναικεία μόδα ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με τις ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις, αλλά και με την ίδια τη θέση της γυναίκας μέσα σε αυτές. Μπορεί να έχει αποκτήσει μία επιφανειακή έννοια τα τελευταία χρόνια, ίσως λόγω της ανάγκης να καταναλώνουμε όλο και περισσότερο, αλλά δεν ήταν πάντα έτσι. Αξίζει να κάνουμε μία ανασκόπηση λοιπόν.  Το πρώτο άρθρο του αφιερώματός μας αφορά τον 19ο αιώνα.

Τέλος 18ου αιώνα

Ας ξεκινήσουμε με το τέλος 18ου αιώνα, λίγο πριν την Γαλλική Επανάσταση. Η μόδα τότε χαρακτηρίζεται από αφθονία υφάσματος και πολύ περίπλοκα σχέδια, που απαιτούσαν μεγάλη επεξεργασία των ρούχων. Τα panniers ήταν στεφάνια που επέκτειναν το φόρεμα στο μήκος, κρατώντας το επίπεδο στην μπροστινή και πίσω πλευρά του. Περίτεχνες πουδραρισμένες περούκες και παπούτσια με ψηλά τακούνια (Louis heels) συμπλήρωναν την εικόνα του αριστοκράτη και αριστοκράτισσας της γαλλικής αυλής. Η Μαρία Αντουανέτα ήταν ένα fashion icon της εποχής, φορώντας όλα όσα θα τόνιζαν την αριστοκρατική της θέση.

Αρχές 19ου αιώνα

Μετά τη Γαλλική Επανάσταση, οι περισσότεροι δεν ήθελαν τίποτα που να τους συνδέει με την προηγούμενη αριστοκρατία. Τα ρούχα πήραν πιο απλή μορφή. Το φόρεμα «αμπίρ» (Empire Dress) που διέδωσε η Ιωσηφίνα, σύζυγος του Αυτοκράτορα Ναπολέοντα Βοναπάρτη, είχε ψηλή μέση, και φούστα με χυτή μορφή που έπεφτε πάνω στο σώμα χαλαρά και δεν στηριζόταν από μεσοφόρια. Το empire φόρεμα δημιουργήθηκε αντιγράφοντας τον τρόπο που εμφανίζονταν ντυμένα τα αρχαιοελληνικά και ρωμαϊκά γυναικεία αγάλματα, στο ευρύτερο πλαίσιο του Νεοκλασσικού στυλ που επικρατούσε.

Η Εποχή της Jane Austen

Από το 1810 έως το 1830, τα φορέματα έγιναν πιο αυστηρά με επενδεδυμένα στριφώματα και πιο σταθερά υφάσματα όπως ταφτάδες. Τα μανίκια έγιναν πιο γεμάτα και προστέθηκε βαριά διακόσμηση. Γενικά, αν και η μέση παρέμεινε ψηλά, η σιλουέτα άρχισε να φεύγει από το αρχικό empire φόρεμα, και να αποκτά πιο κωνική μορφή υιοθετώντας ξανά στοιχεία του 18ου αιώνα όπως κορσέ στη μέση και φούστα. Με αυτά τα φορέματα συνήθως απεικονίζονται οι ηρωίδες της Jane Austen.

Southern Belle

Αφήνοντας πίσω οριστικά το empire φόρεμα, τις δεκαετίες από το 1830 και μέχρι το 1850, η σιλουέτα της γυναίκας αποκτά ριχτούς ώμους, φουσκωτά μανίκια, στρογγυλό μπούστο, στενή μέση και πλούσια φούστα. Τις δεκαετίες 1850 και 1860 οι φούστες έγιναν ακόμα πιο πλούσιες και στρογγυλές, στηριζόμενες από κρινολίνα με στεφάνια. Αυτή η φούστα συνδέθηκε και με την Southern Belle του Αμερικανικού Εμφύλιου Πολέμου. Σίγουρα θα θυμάστε τα φορέματα της Scarlett O’ Hara στο Gone with the Wind.

Βικτωριανή εποχή

Γύρω στα 1880, τα φορέματα ήταν πολύ στενά στη μέση και το μπούστο, πλούσια διακοσμημένα με πιέτες και κρόσσια, ενώ οι φούστες απέκτησαν το χαρακτηριστικό έντονο γέμισμα από πίσω. Οι γυναίκες, για να επιτύχουν το ιδεατό σχήμα στο σώμα τους, φορούσαν ειδικούς κορσέδες με μπανέλες που έφταναν κάτω από τους γλουτούς. Ιδανική περιφέρεια μέσης ήταν στις 16 ίντσες (40 cm), αν και πολλές πήγαιναν στις 14 ίντσες. Σε κάθε περίπτωση, τα εσωτερικά όργανα των γυναικών μίκραιναν και μετατοπιζόντουσαν, προκαλώντας, φυσικά, ανάλογα προβλήματα υγείας.

Στα τέλη της βικτωριανής εποχής, πολλές γυναίκες εναντιώθηκαν στο σφιχτό δέσιμο των κορσέδων και τα ποικίλα αξεσουάρ που άλλαζαν το σχήμα του σώματός τους, στρεφόμενες σε πιο πρακτικά ρούχα. Το 1881 ιδρύθηκε η  Κοινωνία Ορθολογικής Ένδυσης (Rational Dress Society) με σκοπό την αντίθεση στην μόδα που παραμορφώνει το σώμα και προκαλεί βλάβες στην υγεία. Ο Oscar Wilde και η σύζυγος του Constance ήταν μέλη αυτού του κινήματος.

Μην χάσετε το επόμενο άρθρο για την γυναικεία μόδα τον 20ο αιώνα και πώς αυτή μεταμορφώνεται για τις ανάγκες της θέσης της γυναίκας στη κοινωνία..